Chanh tứ quý là một loại cây trồng có quả nhỏ màu vàng cam, có hương thơm đặc trưng, và được sử dụng phổ biến trong nấu ăn và làm đồ uống. Đây là loại cây có khả năng thay đổi màu sắc theo mùa, từ xanh lục đến vàng cam, mang đến một hương vị chua ngọt và cung cấp nhiều vitamin C cho sức khỏe. Sau đây Nhà Nguyễn sẽ hướng dẫn bạn kỹ thuật trồng chanh tứ quý sai quả, ít sâu bệnh.
Tổng quan về cây chanh tứ quý
Tên khoa học đầy đủ của chanh tứ quý là Citrus x latifolia (Yu. Tanaka) Tanaka, thuộc họ cam quýt (Rutaceae). Tại Việt Nam, nó được gọi bằng nhiều tên khác nhau như chanh không hạt, chanh lá nhỏ, chanh Úc hoặc chanh xanh. Chanh tứ quý có quả nhỏ, màu xanh lục khi chưa chín và chuyển sang màu vàng cam khi chín.
Chanh tứ quý được nhập từ California (Mỹ) về Việt Nam vài năm gần đây. Loại chanh này không có hạt, không gai, trái mọc thành chùm, vỏ mỏng, nhiều nước. Nó được sử dụng trong ngành công nghiệp làm hương liệu, chế biến thực phẩm và đồ uống giải khát.
Trồng chanh tứ quý cần chuẩn bị gì?
Thời vụ trồng
Chanh tứ quý có thời gian trồng khác nhau tùy theo đặc điểm khí hậu của từng vùng:
- Ở Đồng bằng Bắc Bộ, thời gian trồng chanh tứ quý kéo dài từ tháng 9 đến tháng 5 năm sau, phù hợp với khí hậu mát mẻ và độ ẩm cao của khu vực.
- Ở Nam Trung Bộ và miền núi phía Bắc, người ta thường trồng chanh tứ quý vào cuối mùa mưa, khi thời tiết ẩm ướt và đủ nước cho cây phát triển.
- Ở Miền Nam, do có khí hậu nhiệt đới, người ta có thể trồng chanh tứ quý quanh năm, tận dụng sự ổn định của thời tiết và khả năng phát triển của cây trong môi trường này.
Đất trồng và mật độ trồng
Đất thích hợp trồng chanh tứ quý là đất tơi xốp, giàu mùn và có khả năng thoát nước tốt được coi là lý tưởng nhất. Vì cây chanh không chịu được độ ẩm cao và úng, việc tạo lên luống cao hoặc đào kênh thoát nước là cần thiết.
Để xử lý tàn dưa và hạn chế sự phát triển của sâu bệnh trong đất, người trồng có thể thực hiện việc cày lật đất sau 40-45cm và sau đó để đất phơi ải. Quy trình này giúp làm sạch đất và loại bỏ các tàn dư, đồng thời giảm khả năng sâu bệnh phát triển và lây lan trong lòng đất.
Đào hố và bón lót
Kích thước của hố trồng nên là 40 x 40 x 40cm và giữ khoảng cách 2,5m giữa các hố. Sau đó, trước khi trồng cây, cần tiến hành việc bón lót.
Khi bón lót, có thể sử dụng khoảng 20-30kg phân chuồng hoai mục, 0,5kg phân lân, 0,1kg kali, và khoảng 1-1,5kg vôi bột. Đảm bảo trộn đều đất và phân, sau đó rải vôi lên mặt hố và lấp đất lên. Sau khi hoàn thành việc bón lót, hố trồng cây cần được tưới nước đầy, và sau khoảng 10-15 ngày, cây chanh tứ quý có thể được trồng vào đó.
Chọn giống chanh
- Cây giống cần được nhân giống từ cây mẹ sạch bệnh, đảm bảo không mang các bệnh hay sâu bệnh truyền nhiễm. Điều này đảm bảo rằng cây giống sẽ khỏe mạnh và không gặp phải các vấn đề về sức khỏe và sinh trưởng.
- Cây giống nên có chiều cao khoảng 50-60cm (ở vị trí ghép). Chiều cao này cho thấy cây đã đạt đủ kích thước và đủ tuổi để được ghép cành vào cây chủ. Cây giống có kích thước phù hợp sẽ giúp quá trình ghép cành diễn ra hiệu quả.
- Cây giống không nên có sâu bệnh và lá dị dạng. Điều này đảm bảo rằng cây giống không mang nhược điểm di truyền và sẽ phát triển một cách bình thường sau khi được trồng.
- Khi mua cây giống ghép, bà con nên chú ý chọn những cửa hàng sản xuất uy tín và đáng tin cậy. Điều này đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của cây giống, đồng thời giảm nguy cơ mua phải cây giống không đạt tiêu chuẩn.
Kỹ thuật trồng chanh tứ quý
Sau khi đào hố, bón lót và lấp đất, bạn nên đặt bầu và buộc cọc chéo vào cây để tránh đổ. Phủ cỏ khô và mùn rác lên gốc cây để giữ độ ẩm. Tưới nước đều đặn ít nhất 1 lần/ngày và điều chỉnh lượng tưới phù hợp. Chăm sóc cây chiết hoặc cây ghép theo hướng phù hợp. Bón phân đậu tương sau khi cây bén rễ và nhắc lại sau 2 tháng.
Chăm sóc chanh tứ quý sai quả
Tưới nước đúng lượng: Tưới đủ nước cho cây, đặc biệt là khi mới trồng, trong mùa khô và khi trái phát triển gần chín. Trong mùa mưa, hãy đảm bảo thoát nước tốt để tránh ngập úng.
Làm cỏ dại: Phủ gốc cây bằng cỏ, rác, cây phân xanh để hạn chế cỏ dại và tạo điều kiện tốt cho cây. Sau mỗi trận mưa, xới phá váng để đất thông thoáng.
Cắt tỉa và tạo hình: Thường xuyên cắt bỏ cành mọc rậm rạp gần gốc, cành già, tăm và cành vượt để giữ cây thông thoáng và tăng khả năng quang hợp. Trong giai đoạn bón thúc, thêm đất mới dày 2-3cm và bón phân hữu cơ để cung cấp dinh dưỡng cho cây.
Bón phân: Để bón phân cho cây chanh tứ quý, bà con có thể áp dụng các liều lượng phân sau đây:
- Phân hữu cơ: Bón 20-30 kg phân chuồng và 1-2 kg tro/hốc/năm, định kỳ 1-2 lần/năm.
- Phân hóa học:
Năm 1: Bón 0,3-0,5 kg NPK 16-16-8 và 0,5-1,0 kg sulfat đạm.
Năm 2: Bón 1,0-2,0 kg sulfat đạm và 0,3-0,5 kg NPK 16-16-8.
Từ năm 3 trở đi: Bón 2,0-2,4 kg sulfat đạm và 0,5 kg NPK (16-16-8) kết hợp với 1 kg vôi bột.
Để phòng trừ sâu bệnh hại cho cây chanh tứ quý, bà con có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Sâu vẽ bùa: Sử dụng thuốc có tính nội hấp như Sevin 80WP, Cymbush, Padan 95SP, Lannate để phòng trừ sâu giai đoạn lá non.
- Rầy chổng cánh: Phun thuốc Applaud MIPC 25%, Bassan 50ND, BTN, Trebon 10ND, Admire 50ND để điều trị rầy, đồng thời ngăn chặn truyền bệnh vàng lá Greening.
- Rầy mềm: Sử dụng thuốc Bassan 50ND, Polytrin 40EC, Trebon 10ND, Supracide 40EC để xử lý rầy mềm, đặc biệt là khi chúng chích hút nhựa chồi non và lá non.
- Nhện đỏ: Sử dụng Confidor, Danitol, Kelthane hoặc các loại thuốc tương tự để tiêu diệt ấu trùng và thành trùng của nhện đỏ.
- Bệnh loét, ghẻ: Phun phòng bằng các loại thuốc gốc đồng như Copper Zin, Zineb 80 BHN, Copper B, Bordeux, Kasuran trong mùa mưa để tránh bệnh loét và ghẻ.
- Bệnh thối gốc – chảy nhựa: Sử dụng Captan 75 BHN, Aliett 80 BHN, Copper Zine và các loại thuốc tương tự để phòng trị bệnh thối gốc và chảy nhựa.
- Bệnh vàng lá gân xanh: Để phòng trừ bệnh này, bà con có thể trồng cây chanh xen kẽ với cây ổi.
Thu hoạch
Quả chanh tứ quý thu hoạch sau khoảng 4,5 tháng từ khi lộ quả, khi vỏ quả chuyển sang màu xanh sáng. Sau đó, quả được phân loại và đặt trong thùng xốp hoặc hộp carton, với giấy mềm lót giữa các lớp quả để tránh cọ xát. Quả chín hoàn toàn sau khoảng 6 tháng từ khi lộ quả, khi vỏ quả chuyển sang màu vàng chanh. Trước khi thu hoạch quả chín hoàn toàn, cần thu tỉa 30-40% quả chín sinh lý để đảm bảo chất lượng và không gian cho quả còn lại phát triển tốt.
Với phương pháp trồng chanh tứ quý đơn giản như vậy, bạn có thể tự trồng cây chanh tứ quý tại vườn nhà để thưởng thức trái ngon suốt cả năm. Đừng quên bón phân đủ lượng và phòng sâu bệnh hại để cây chanh phát triển tốt nhất nhé.
