Chanh dây hoặc chanh leo là loại quả không thể thiếu trong những ngày hè nóng bức. Nó cũng được biết đến như một cây trồng mang lại hiệu suất kinh tế cao. Việc trồng chanh dây thực tế không quá phức tạp như nhiều người nghĩ. Hiện nay, cây chanh dây đang được ưa chuộng bởi các nông dân, đặc biệt là trong mùa hè. Chỉ cần áp dụng phương pháp trồng và chăm sóc, cùng với biện pháp phòng trừ sâu bệnh đúng cách, cây chanh leo có thể mang lại một mùa thu hoạch bội thu.
Dưới đây là những thông tin để bạn hiểu rõ hơn về kỹ thuật trồng chanh dây và chanh leo, cách chăm sóc chúng, cũng như những lưu ý để đảm bảo thu hoạch được sản phẩm có chất lượng cao và sản lượng cao.
Tìm hiểu về chanh dây (chanh leo)
Chanh dây hay còn được biết đến với các tên gọi như chanh leo, lạc tiên, mắc mát, mát mát… thuộc họ Lạc Tiên và có dạng bán thân gỗ, là một loại cây dễ trồng và chăm sóc. Tại Việt Nam, cây chanh dây phát triển khắp các tỉnh thành. Có hai loại giống chanh dây phổ biến và được ưa chuộng nhất là chanh dây vỏ vàng và chanh dây vỏ đỏ. Chanh dây có nhiều ứng dụng trong cuộc sống. Không chỉ là một loại quả tuyệt vời để giải khát, chanh dây còn có giá trị trong lĩnh vực y dược và thực phẩm.
Các đặc điểm của chanh dây
- Chanh dây là loại cây dễ trồng, không yêu cầu đất những yếu tố khắc khe về đất. Cây này thích nhiệt độ ở khoảng từ 15-30°C và phát triển mạnh trong khí hậu ấm, cùng với đủ ánh sáng.
- Chanh dây có phát triển ở độ ẩm cao. Do đó, khi trồng loại cây này thì bạn cần duy trì việc tưới nước đầy đủ. Đặc biệt là trong mùa khô hanh.
- Khi cây chanh dây đang trong tình trạng thiếu nước. Nó có thể dẫn đến tình trạng rụng hoa, rụng quả hoặc quả sẽ trở nên khô và mất đi giá trị sau khi thu hoạch. Đây là những lưu ý quan trọng bạn cần chú ý khi trồng chanh dây nhé.
Chanh dây không chỉ được ưa chuộng ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước châu Á và Đông Nam Á. Nó được dùng nhiều trong các loại nước giải khát, món ăn cũng như các loại sản phẩm công nghiệp khác.
Điều kiện phù hợp để trồng chanh dây
Để có thể trồng được cây chanh dây, thì bạn phải đáp ứng được một số điều kiện cơ bản để có được sản lượng cũng như sản phẩm tốt như mong đợi.
- Lựa chọn giống: Hiện nay có nhiều loại giống chanh dây khác nhau, nhưng giống chanh dây vỏ vàng và chanh dây vỏ tím là phổ biến và được nhiều người trồng nhất. Bạn có thể trồng chanh dây bằng hạt giống hoặc bằng cây con đã tách. Nếu bạn sử dụng hạt giống, hãy chọn những quả già, vỏ bề ngoài mịn màng, không bị bệnh và hạt mẩy đen. Nếu bạn trồng từ cây con đã tách, hãy chọn cây có chiều cao trung bình từ 10 – 12cm, lá xanh tươi và khỏe mạnh.
- Đất trồng: Chanh dây không đòi hỏi đặc điểm cụ thể của đất trồng và phù hợp với nhiều loại đất và địa hình khác nhau. Đất trồng cần được làm sạch, loại bỏ các loại cỏ dại và được xới tơi để đảm bảo độ thoát nước tốt. Tuy nhiên, cần cẩn trọng tránh đất ngập úng, vì nếu cây bị ngập nước, rễ có thể thối và ảnh hưởng đến sự phát triển của cây. Để có thể khắc phục được tình trạng này, thì trong quá trình tạo môi trường đất trồng cây, bạn nên tạo các rãnh thoát nước.
- Kích thước hố trồng cây: Mỗi hố trồng cây chanh dây cần có kích thước 60x60x60cm hoặc 50x50x50cm. Cần lưu ý rằng nếu đất trồng đã được sử dụng cho cây công nghiệp khác như cà phê hoặc hồ tiêu, nên tạm canh tác các loại hoa màu khác trong 2-3 vụ trước khi trồng chanh dây để loại bỏ tuyến trùng đất.
- Độ ẩm: Chanh dây có nhu cầu độ ẩm cao, đặc biệt trong giai đoạn ra quả và phát triển quả. Cây này thích hợp với vùng có độ ẩm cao, vì vậy cần đảm bảo cung cấp đủ nước cho cây. Thiếu nước có thể gây ra tình trạng héo cây, quả bị teo tóp. Điều này sẽ làm cho chất lượng sản phẩm của bạn bị giảm đi đáng kể.
- Giàn leo: Chanh dây có thể được trồng trên các loại giàn leo khác nhau như giàn truyền thống, giàn hình chữ T, giàn hình chữ A, giàn thẳng đứng, v.v. Thông thường, một giàn sẽ cao khoảng 2m được làm bằng tre, gỗ hoặc bê tông. Sau đó nông dân sẽ sử dụng dây kim loại để tạo giàn leo cho cây. Loại giàn leo nên được thiết kế phù hợp với địa hình và quy mô trồng để tạo điều kiện thoáng mát giúp cây phát triển tốt.
Kỹ thuật trồng chanh dây đạt năng suất cao
Thông thường, cây chanh dây thường được người dân trồng vào tháng 4 đến tháng 6 trong năm. Đây cũng là những khoảng thời gian mà mùa mưa bắt đầu. Nó vô cùng thích hợp với đặc điểm ưu thích độ ẩm của chúng. Lượng mưa cao mang đến cho cây nhiều khoáng chất giúp chúng phát triển mạnh mẽ hơn. Sau dây, Nhà Nguyễn sẽ hướng dẫn các bạn những cách trồng cây chanh dây phổ biến được sử dụng nhiều ở nước ta nhé.
Trồng cây chanh dây bằng hạt
- Khi trồng cây chanh dây bằng hạt, việc này sẽ không quá khó đối với bạn. Trong đó, việc sử dụng hạt tươi để trồng sẽ giúp cây nảy mầm dễ dàng hơn so với hạt khô.
- Để bắt đầu, bạn có thể tách hạt ngay từ quả tươi. Hãy sử dụng một miếng vải để nhẹ nhàng gỡ lớp vỏ bên ngoài của hạt. Sau đó, để hạt phơi khô trong khoảng 3-4 ngày. Sau thời gian này, hãy ngâm rửa hạt một lần nữa và để hạt tiếp tục khô dưới bóng râm.
- Thời gian nảy mầm của hạt chanh dây sẽ vào khoảng từ 10 đến 20 ngày.
- Khi hạt đã phát triển khoảng 10cm. Thì lúc này, bạn có thể tách chúng ra giàn leo và trồng trực tiếp chúng.
Lưu ý khi bạn muốn bảo quản hạt, bạn có thể vệ sinh sạch sẽ hạt giống, sau đó để vào tủ lạnh để bảo quản từ 3 tháng đến 6 tháng.
Trồng cây chanh dây tách sẵn
- Khi trồng cây chanh dây, việc sử dụng dụng cụ cắt bầu nilon hoặc bầu nhựa là một cách nhanh chóng và gọn gàng, đồng thời tránh làm hỏng bầu đất.
- Bắt đầu bằng việc bới một lỗ chính giữa hốc cây và đặt cây vào lỗ đó một cách cẩn thận. Khoảng cách giữa mặt bầu của cây và mặt đất nên được giữ nguyên hoặc cao hơn một chút.
- Sau khi đặt cây vào lỗ, hãy lấp lớp đất lên và nhẹ nhàng nén quanh gốc để đảm bảo bầu cây được cố định vững chắc.
- Tưới nước cho cây ngay sau khi trồng để cây quen với đất mới và tránh tình trạng cây bị héo, đồng thời giúp đất được đổ đầy hơn, không để rễ bị hở và dẫn đến tình trạng khô rễ. Hãy duy trì việc tưới nước thường xuyên để đảm bảo cây không bị chết trong thời gian cây còn non mảnh.
- Nếu bạn trồng cây chanh dây trong những ngày nắng nóng, hãy xem xét việc che nắng bằng cách sử dụng tấm lưới nilon màu đen hoặc xanh đậm hoặc sử dụng các loại tàu dừa, cành cây,…. Điều này giúp cây có đủ thời gian để hút nước đủ và làm quen với ánh sáng mặt trời.
Đối với nơi trồng cây, nên làm cho chúng rộng khoảng 1m và cao khoảng từ 20-40cm để thuận tiện cho việc tưới tiêu trong mùa khô. Lưu ý rằng việc tạo chỗ trồng cây cần được duy trì gọn gàng và tạo các khe thoát nước để tránh tình trạng đọng nước có thể gây hại cho cây.
Những lưu ý khi trồng cây chanh dây
Để duy trì vườn chanh dây khỏe mạnh và tối ưu hóa năng suất, có một số điểm lưu ý quan trọng mà bạn cần thực hiện:
- Làm cỏ thường xuyên: Thường xuyên làm cỏ ít nhất 4-5 lần trong một năm giúp duy trì sân vườn thông thoáng và hạn chế sự xuất hiện của các loại côn trùng và sâu bệnh gây hại.
- Tăng hiệu quả phân bón: Sử dụng phân bón một cách hiệu quả để cung cấp dinh dưỡng cho cây. Điều này giúp cây phát triển mạnh mẽ và cho ra nhiều quả.
- Làm sạch phần bồn và gần gốc cây: Loại bỏ cỏ dại bằng tay ở phần bồn và gần gốc cây để giảm tác động lên bộ rễ của cây.
- Bấm ngọn cây: Khi cây đạt độ cao khoảng 0,8 – 1m, bấm các ngọn cây để làm giảm sự tăng trưởng chiều cao của dây và giúp các cành của cây mọc nhiều hơn.
- Giữ lại cành khỏe mạnh: Hãy giữ lại từ 3 đến 5 cành có tình trạng khỏe mạnh và phân bố đều trên giàn. Điều này giúp đảm bảo cây có cơ hội phát triển quả một cách tốt nhất.
- Cắt tỉa trong giai đoạn phủ giàn: Khi cây bắt đầu phủ giàn, thường xuyên cắt tỉa các cành yếu hoặc có dấu hiệu bị sâu bệnh. Điều này giúp duy trì sự khỏe mạnh của cây.
- Vặt bỏ lá già và lá sát gốc: Trong mùa mưa, cần phải loại bỏ các lá già và lá sát gốc để tạo điều kiện tốt cho quang hợp và đồng thời ức chế sự phát triển của sâu bệnh ẩn nấp, giúp cây đạt được sự phát triển và năng suất tốt hơn.
Cách bón phân cho cây chanh dây hiệu quả
Các giai đoạn bón phân
Cách bón phân cho cây chanh dây từ giai đoạn trồng đến giai đoạn ra hoa có thể được thực hiện như sau:
- Khi cây chanh leo đã trồng được 5 – 6 tháng và chuẩn bị vào giai đoạn ra hoa (mùa hoa thường diễn ra từ tháng 4-5 đến tháng 10-11 hàng năm, tùy theo vùng địa lý), hãy sử dụng các loại phân bón NPK có hàm lượng đạm và lân cao. Các sản phẩm phân bón như NPK Hà Lan 16.16.8+TE hoặc NPK Hà Lan 20.20.15+TE là lựa chọn phù hợp cho giai đoạn này.
- Lượng phân bón cần bón cho cây chanh dây trong giai đoạn này khoảng từ 0,2 – 0,4kg mỗi lần bón. Bắt đầu bón từ khi cây được trồng (thường sau khoảng 20 ngày sau khi trồng) và tiếp tục bón mỗi tháng một lần cho đến khi cây bắt đầu vào giai đoạn ra hoa. Khi cây sắp vào mùa hoa (khoảng 1 tháng trước khi ra hoa), bạn nên ngừng việc bón phân để chuẩn bị cho quá trình ra hoa và kết trái.
Hướng dẫn kỹ thuật bón phân cho chanh dây
Cách bón phân cho cây chanh dây có thể thực hiện như sau:
- Liều lượng phân bón: Bạn nên hòa loãng phân bón và tưới trực tiếp cho cây. Lượng phân bón cần tăng dần theo tốc độ phát triển của cây. Điều này có nghĩa là bạn nên điều chỉnh lượng phân bón dựa trên tình trạng và kích thước của cây.
- Giai đoạn nuôi quả: Quá trình nuôi quả của cây chanh dây bắt đầu sau khi hoa nở và kéo dài từ 60 đến 90 ngày, từ khi hoa bắt đầu trổ đến khi trái chín. Trong giai đoạn này, hãy sử dụng các loại phân bón có hàm lượng đạm, lân, và kali tương đồng hoặc kali cao, như NPK Hà Lan chuyên dùng cho cây chanh dây. Các sản phẩm như NPK Hà Lan 15.15.15+TE, NPK 17.7.17+TE, hoặc NPK 12.12.18+TE là những lựa chọn phù hợp.
Hãy bón phân 0,5kg cho mỗi cây và thực hiện việc bón 2-3 lần mỗi tháng trong giai đoạn nuôi quả (nhưng hãy ngừng bón trước khi thu hoạch quả cách đó ít nhất 1 tháng). Điều này giúp cây chanh dây phát triển quả ngon và tốt hơn.
Bón phân cho chanh leo giai đoạn sau thu hoạch
Sau khi thu hoạch, khoảng sau 1 tuần, chúng ta cần thực hiện việc bón phân hồi phục cho cây chanh dây. Để thực hiện điều này, hãy sử dụng các loại phân NPK có hàm lượng đạm và lân cao, như NPK Hà Lan 20.5.6 hoặc NPK Amazon phục hồi cây trồng.
Lượng phân cần tăng lên từ 0,3 – 0,5kg mỗi lần bón. Duy trì việc bón phân mỗi tháng 1 lần cho cây cho đến khi cây chuẩn bị vào giai đoạn ra hoa (khoảng 1 tháng trước khi ra hoa), sau đó hãy dừng lại. Việc này giúp cây chanh dây phục hồi sức khỏe và chuẩn bị cho giai đoạn mới của mùa trồng.
Trên đây là những thông tin về đặc điểm cũng như kỹ thuật trồng cây chanh dây để đạt hiệu quả cao. Chúng tôi hy vọng rằng những kiến thức hữu ích này từ Nhà Nguyễn sẽ giúp bà con nông dân nắm vững hơn, sẵn sàng cho một mùa thu hoạch thành công và đầy bội thu. Nếu các bạn còn bất kì câu hỏi nào thì đừng quên để lại chúng ở phần bình luận nhé. Chúng tôi sẽ tiếp nhận và phản hồi sớm nhất có thể.
